Jak nauczyć dziecko przegrywać i popełniać błędy?

Porażka, przegrana, popełnianie błędów… to doświadczenia znane każdemu z nas. Te sytuacje pokazują, co oznacza rozczarowanie samym sobą, gdy wymagaliśmy od siebie więcej. Ale też co czujemy, gdy nie uda nam się zrealizować założonych celów. Czasem zdarza się, że mimo ich realizacji jesteśmy z siebie niezadowoleni, bo droga dojścia do nich, nasza postawa była niesatysfakcjonująca. I niech nasze doświadczenia – dorosłych będą kierunkowskazem do tego, jak uczyć młodych zawodników przegrywać oraz popełniać błędy.

Poprzez obserwację ważnych dorosłych (rodziców, dziadków, autorytetów) i ich reakcji na błędy uczyliśmy się, jak radzić sobie z porażkami. Jak reagować np. po przegranym meczu czy otrzymanej niesatysfakcjonującej ocenie z klasówki. To, jakie mamy doświadczenia w dzieciństwie ma silny wpływ na naszą percepcję błędów i przegranych w dorosłym życiu.

Rodzicu, poszukaj własnej strategii działania w sytuacji przegranej

Inspiracją do poszukania własnej strategii radzenia sobie w sytuacji przegranej mogą być słowa Michaela Jordana: „Spudłowałem ponad 9.000 razy w swojej karierze, przegrałem prawie 300 meczów, 26 razy dostawałem piłkę w decydującym momencie spotkania i zawiodłem, popełniałem błąd za błędem i właśnie dlatego odniosłem sukces.” Każdy błąd może być szansą na rozwój. Bez popełniania błędów Jordan mógłby nie odnieść takiego sukcesu. To, w jaki sposób podchodził do porażek w psychologii określane jest nastawieniem na rozwój. Więcej na ten temat przeczytasz też w tekście: Co zrobić, żeby wymiatać w sporcie?

Rodzicu, jak rozwijać w sobie nastawienie na rozwój ?

Badania profesor Carol Dweck pokazały, że „nastawienie na rozwój opiera się na przekonaniu, że dzięki wysiłkowi możesz zrobić postępy”. Myślenie o błędach i porażkach jako o zdarzeniach, które czegoś nas uczą, to naturalny element rozwoju na drodze do samodoskonalenia. Myśleniem w ten sposób można wzmocnić swoją pewność siebie.  Dać sobie autonomię w podejmowaniu decyzji, a także interpretować sytuacje w jakiej się znalazłeś. Przykładowe myśli jakie towarzyszą nastawieniu na rozwój to: „Co mogę zrobić inaczej?”, „Popełniłem/am błąd, czego mogę się z niego nauczyć?”, „Na razie mi nie wychodzi, ale mogę nabrać wprawy”.

---

Jak nauczyć dziecko przegrywać i rozwijać nastawienie na rozwój?

Po pierwsze, jeśli chcesz rozwijać u dzieci nastawienie na rozwój, zacznij od siebie. Zaobserwuj jak sam reagujesz na porażki i błędy. Jakie myśli Tobie towarzyszą? Co o sobie myślisz, czy jest to bliskie myśleniu w kierunku rozwoju?

Po drugie, nazwij fakty i emocje, a następnie podejmuj działanie. Pokaż dziecku, jak Ty sobie radzisz z trudnymi sytuacjami w Twoim życiu, rozmawiaj o tym, dawaj przykład!

Po trzecie, przejdź do działania i razem z dzieckiem stwórzcie odznakę mistrza wyciągania wniosków i życiowych lekcji (nazwa odznaki może być również wymyślona i zaprojektowana przez dziecko).

Jakie zagadnienia mogą znaleźć się w odznace mistrza wspierające nastawienie na rozwój?

Poniżej znajduje się kilka przykładowych zadań i inspiracji, które mogą stanowić bazę do  rozpisania odznaki mistrza:

• Po każdym meczu i treningu zastanawiam się z moimi rodzicami, trenerem co mi wyszło, w czym chciałbym/chciałabym być lepszy/a. Wnioski zapisuję w jednym miejscu, zawsze mogę do nich zajrzeć.
• Na każdy trening i mecz mam jedno nowe wyzwanie, które podsumowuję i wyciągam wnioski. Dzięki temu wiem, co następnym razem mogę zrobić lepiej.
• Zapisuję, rysuję, zaznaczam emocje jakie towarzyszyły mi danego dnia, w różnych sytuacjach zarówno zwycięstw jak i porażek.
• Mam swojego bohatera – mistrza wychodzenia z opresji i trudnych sytuacji (np. postać z bajki).
• Sam/a decyduję o… tym, co spakuję na trening, na ile procent dzisiaj gram itd.
• Mam swoje hasło – zaklęcie, które dodaje mi mocy, zawsze wypowiadam je, gdy chcę dodać sobie siły np. dam radę!
• Mam swoją ważną piosenkę, która dodaje mi sił i słucham jej zawsze, gdy chcę dodać sobie mocy.

Na koniec wspólnie ustal z dzieckiem po czym poznacie, że opanowało daną umiejętność i będziecie mogli uznać ją za zdobytą. Warto również zaplanować wspólne świętowanie po zdobyciu odznaki mistrza wyciągania wniosków i życiowych lekcji. Może to być wspólne spędzenie czasu np. przez aktywność sportową, pójście na lody, zrobienie wspólnie ciasta. Pamiętaj, liczy się gest i wspólne spędzanie czasu zaplanowane razem z dzieckiem.

Podsumowanie i deser

Jak nauczyć dziecko przegrywać i wykształcić nastawienia na rozwój? Pamiętaj, że błędy i porażki to element nauki, są potrzebne. Jako dorośli modelujemy zachowania dzieci, one nas bacznie obserwują i także za naszym pośrednictwem poznają świat. Akceptujmy dzieci takie jakie są, słuchajmy ich i rozmawiajmy o potrzebach obydwu stron. Warto również ustalić z dzieckiem jak ono chce być przez nas – dorosłych wspierane, co mu pomaga, a co przeszkadza w sytuacji porażki i błędów. Wykorzystaj nastawienie na rozwój także jako pracę nad Twoją relacją z dzieckiem. Możesz umówić się z młodym zawodnikiem na wspólne hasło lub znak, które będzie informacją, czego od Ciebie potrzebuje w danym momencie.

Na deser, cytat Billie Jean King, amerykańskiej tenisistki, zwyciężczyni trzydziestu dziewięciu turniejów wielkoszlemowych w grze pojedynczej, podwójnej i mieszanej:

„Mistrzowie grają dotąd, aż grają dobrze”

Miło było mi towarzyszyć Wam w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie: Jak nauczyć dziecko przegrywać i popełniać błędy? Życzę Wam wielu słodkich i wzmacniających lekcji po błędach oraz po poniesionych porażkach.

Jeśli interesuje Cię ten temat i chcesz dowiedzieć się więcej o tym jak wspierać młodego sportowca zachęcamy Cię do zapoznania z naszym nowym e-bookiem!

O autorce