Motywacja to temat, który często pojawia się w rozmowach o rozwoju młodych sportowców. Wielu rodziców, trenerów, a nawet samych zawodników, zastanawia się, jak podtrzymać zaangażowanie w sporcie i co zrobić, kiedy ta motywacja zaczyna słabnąć.
W dzisiejszym wpisie przybliżymy Ci dwa typy motywacji – wewnętrzną i zewnętrzną – oraz pokażemy, jak można na nie wpływać, aby wspierać młodych sportowców.
Posłuchaj całej rozmowy, na podstawie której powstał ten tekst:
Czym jest motywacja wewnętrzna?
Motywacja wewnętrzna, jak sama nazwa wskazuje, wypływa z wnętrza zawodnika. Do działania napędza go sama radość z wykonywanej czynności, a nie osiągnięcie nagród zewnętrznych.
Dziecko, które trenuje, ponieważ po prostu lubi grać w piłkę, biegać czy pływać, jest motywowane wewnętrznie. Przyjemność sprawia mu samo działanie i wynikające z niego uczucie satysfakcji po wykonanym treningu, zadowolenie z doskonalenia swoich umiejętności czy radość płynąca z rywalizacji z innymi.
Jak mówi Dominika Zakrzewska, psycholog sportu, motywacja wewnętrzna opiera się na potrzebie samodoskonalenia.
„Zawodnik angażuje się po to, by być lepszym od siebie z przeszłości, by poprawić swoje umiejętności” – tłumaczy.
Ważne jest, aby młodzi sportowcy, nawet w trudnych momentach, mieli wewnętrzny impuls, który ich popycha do dalszego działania.
Czym jest motywacja zewnętrzna?
Z drugiej strony mamy motywację zewnętrzną, w której czynniki napędzające do działanie pochodzą z zewnątrz. Obejmuje ona nagrody, takie jak medale, puchary, pochwały od trenera czy uznanie od rodziców. Rodzice i trenerzy, koncentrując się na tej formie motywacji, podkreślają, jak ważne jest wygrywanie zawodów czy zdobywanie nagród.
Jak zauważa Zakrzewska, motywacja zewnętrzna nie ogranicza się jednak wyłącznie do medali czy nagród materialnych. Dotyczy także takich aspektów jak uznanie wśród rówieśników, trenerów oraz identyfikacja z grupą.
„To, co często pomija się w rozmowach o motywacji zewnętrznej, to rola identyfikacji i integracji z grupą” – mówi Zakrzewska.
Dlaczego obie motywacje są ważne?
Obecnie podkreśla się konieczność budowania motywacji wewnętrznej, uznając, że tylko ona jest ważna i potrzebna. Jest ona istotna, ponieważ sprzyja długotrwałemu rozwojowi. Jednak warto zadbać również o motywację zewnętrzną, szczególnie w krótkim okresie, kiedy dzieci mogą potrzebować dodatkowych bodźców, aby wytrwać w trudniejszych chwilach.
Równowaga między obiema formami motywacji jest kluczowa, aby dziecko mogło rozwijać się sportowo w sposób harmonijny.
Przeczytaj również: Psycholog sportu i pierwsza wizyta dziecka. Rodzicu, 7 wskazówek o których warto pamiętać
Jakie wyzwania wiążą się z motywacją zewnętrzną?
Jednym z wyzwań, które pojawiają się w kontekście motywacji zewnętrznej, jest to, że może ona zależeć od wyników. Gdy dziecko nie osiąga sukcesów, kiedy jego wysiłki nie prowadzą do natychmiastowych rezultatów, może zacząć tracić zapał. W takiej sytuacji zarówno rodzice, jak i trenerzy często stają przed pytaniem: co dalej?
„Zawodnicy chcą wygrywać, ale to sport – nie zawsze się to udaje” – zauważa Zakrzewska. „W momencie, gdy brakuje zwycięstw, pojawia się spadek motywacji. Trenerzy i rodzice muszą wtedy podjąć działania, aby podtrzymać zaangażowanie”.
Jak wpływać na motywację wewnętrzną i zewnętrzną?
Wzmacnianie motywacji wewnętrznej i zewnętrznej to klucz do długoterminowego zaangażowania młodych sportowców. Jak możesz to zrobić?
- Zachowuj równowagę – upewnij się, że wspierasz zarówno motywację wewnętrzną, jak i zewnętrzną. Ważne jest, aby dziecko czerpało radość z samego sportu, ale również czuło się docenione za swoje osiągnięcia.
- Buduj świadomość u dziecka – pomóż mu zrozumieć, dlaczego trenuje. Dobrze, jeśli jest to coś więcej niż chęć zdobycia medalu – poczucie przynależności do grupy, samorozwój czy zwykła przyjemność z gry. Rozmowa na temat tego, co daje sport, może pomóc dziecku dostrzec głębsze wartości.
- Wspieraj w trudnych momentach – gdy motywacja spada, ważne jest, aby nie naciskać, ale wspierać dziecko w zrozumieniu swoich uczuć i przepracowaniu trudnych momentów. Pamiętaj, że sukces w sporcie nie zawsze jest mierzony medalami – ważniejsze są rozwój i proces.
- Nie przyspieszaj profesjonalizacji – w sporcie dzieci i młodzieży zabawa powinna odgrywać kluczową rolę. Zbyt szybkie wprowadzanie elementów profesjonalnych może powodować spadek motywacji, gdyż dziecko traci to, co na początku było dla niego najważniejsze – radość i przyjemność.
- Pomóż dziecku ustalić długoterminowe cele – takie, które nie są związane wyłącznie z wynikami. Mogą to być małe zadania, takie jak poprawa techniki lub doskonalenie pewnych elementów gry, co da dziecku poczucie postępu, nawet jeśli nie zawsze wygrywa.
Przeczytaj e-book i wesprzyj dziecko!
Jak wspierać młodego sportowca? Niezbędnik rodzica [e-book]
Praktyczny e-book, który łatwo się czyta, a ćwiczenia możesz zastosować od zaraz! ✅ Ponad 60 stron wiedzy o wspieraniu młodego sportowca (z grafikami ponad 70) ✅ Konkretne przykłady jak rozwijać na co dzień umiejętności mentalne ✅ 11 ćwiczeń dla Rodzica ✅ Ciekawostki, komentarze i tabele ✅ Komentarze i wypowiedzi dopełniające całość – fizjoterapeutki, dorosłych zawodników…
Podsumowanie
Zarówno motywacja wewnętrzna, jak i zewnętrzna odgrywają dużą rolę w rozwoju młodych sportowców. Zrozumienie różnic między nimi oraz umiejętne ich wspieranie przez rodziców i trenerów pomoże długotrwale zaangażować dzieci w sport. Warto pamiętać, że obie te motywacje są potrzebne – jedna nie wyklucza drugiej, a zachowanie równowagi między nimi to klucz do sukcesu.
O autorce
Małgorzata Stępniak
Współzałożycielka MENTALSTEPS, psycholog sportu specjalizująca się w treningu mentalnym, absolwentka Uniwersytetu SWPS i studiów podyplomowych z psychologii sportu na Uniwersytecie Gdańskim. W swojej pracy kieruje się filozofią Sportu Pozytywnego. Prowadzi wykłady ze studentami, szkolenia i konsultacje, które wspierają zawodników, ich rodziców i trenerów. Poza obszarem sportu współpracuje z Centrum eMOCja, gdzie wspiera ludzi w żałobie. Od 2016 roku związana z branżą wellnes&spa. Lubi planowanie i tworzenie na papierze, domknięte szuflady i niezagracone przestrzenie. Życie w ruchu i nowe pomysły to jej drugie imię. Uczy się zatrzymywać – najchętniej blisko morza, w które uwielbia patrzeć.
