Choć wszelka aktywność fizyczna jest bardzo rekomendowana przy różnorodnych trudnościach ze zdrowiem psychicznym, świat sportu nie jest tym, którego problem nie dotyczy. Co jakiś czas słyszymy wyznania sławnych sportowców o codzienności z depresją, która ma ogromny wpływ zarówno na życie osobiste, jak i własne osiągnięcia sportowe. Tak jak inne choroby i zaburzenia depresja wymaga leczenia, dlatego wiedza na jej temat jest niezbędna.
Objawy depresji
Według DSM 5 (Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego) o depresji możemy mówić wtedy, gdy przez co najmniej dwa tygodnie występować będzie pięć lub więcej spośród poniżej wymienionych objawów, przy czym co najmniej jednym z nich będzie obniżenie nastroju lub anhedonia (brak lub utrata zdolności odczuwania przyjemności). Symptomy te muszą wyraźnie różnić się od wcześniejszego funkcjonowania oraz występować przez większą część dnia i niemal codziennie:
- obniżony nastrój (u dzieci lub młodzieży może to być drażliwość),
- wyraźnie mniejsze zainteresowanie i satysfakcja z niemal wszystkich aktywności (anhedonia),
- zmniejszenie lub zwiększenie masy ciała (więcej niż 5% masy ciała w ciągu miesiąca lub wyraźne zmniejszenie/zwiększenie się apetytu,
- bezsenność lub wzmożona senność,
- pobudzenie psychoruchowe lub spowolnienie, które jest zauważalne dla otoczenia,
- męczliwość lub utrata energii,
- poczucie własnej niskiej wartości lub nadmierne, nieadekwatne poczucie winy,
- zmniejszona zdolność koncentracji lub trudność z decyzyjnością,
- nawracające myśli o śmierci, myśli samobójcze bez sprecyzowanego planu samobójczego lub z planem samobójczym albo próby samobójcze.
Aby postawić prawidłową diagnozę, należy udać się do specjalisty, zajmującym się zdrowiem psychicznym (psychiatry, psychologa lub psychoterapeuty). W pierwszej kolejności musi on ustalić, czy powyższe objawy nie są spowodowane innymi czynnikami. Po szczegółowym wywiadzie wskaże on odpowiednią formę wsparcia oraz leczenia. To, co jest wsparciem farmakologicznym, w Polsce może dopasować i zaproponować wyłącznie lekarz psychiatra (osoba z dyplomem psychologa nie ma takiej możliwości).
Depresja w sporcie – jakie mogą być jej przyczyny ?
W dzisiejszym świecie uprawianie sportu wyczynowego wiąże się z wieloma czynnikami, które wykraczają znacznie poza samą miłość do aktywności fizycznej. Presja otoczenia, nastawienie na wyniki, adrenalina, rywalizacja, rozgłos, narażanie własnego zdrowia to tylko niektóre z elementów, które niosą za sobą ryzyko życia w warunkach wysokiego stresu. Warto zwrócić uwagę także na poniższe kwestie, które mogą przyczyniać się do ryzyka wystąpienia depresji:
Lęk przed porażką
Dotyczy on ludzi w większości, jednak popełnianie błędów oraz przegrana w świecie sportu jest na porządku dziennym. Bez tego nie ma szans na rozwój. Jeśli natomiast poczucie bycia niewystarczająco dobrym w oczach innych i samego siebie towarzyszy nieustannie – przy każdej przegranej i błędach – w pewnym momencie emocje mogą stać się zbyt trudne do uniesienia.
Perfekcjonizm
Poniekąd jest on związany z punktem powyżej, lecz dodatkowe nastawienie na bycie najlepszym przez cały czas może prowadzić do przetrenowania. Istnieje jeszcze kwestia trudności przeniesienia osiągnięć treningowych na sukcesy w zawodach w wyniku zbyt wysokich oczekiwań. W konsekwencji może to doprowadzić do spadku nastroju, a w dalszej kolejności także formy.
Lęk przed sukcesem
Choć dla niektórych sukces i sława jest celem samym w sobie, wiąże się ona z szeregiem zobowiązań, które niekiedy mogą przytłaczać. Presja utrzymania swojej pozycji, rozpoznawalność, wyjazdy czy wystąpienia publiczne nie dla wszystkich są powodem do radości.
-
Zestaw trzech talii kart259,00 zł -
Talia kart STRES99,00 zł -
Karty NASTAWIENIE99,00 zł
Kontuzje
Każdy poważniejszy uszczerbek na zdrowiu fizycznym wiąże się z osłabieniem swoich osiągnięć lub całkowitym wykluczeniem na pewien okres. Rehabilitacja bywa bardzo uciążliwa, wymagająca cierpliwości, zaangażowania oraz dużych pokładów wiary w wyzdrowienie. Dodatkowo ciągnie to za sobą szereg emocji związanych z obawą kiedy – i czy w ogóle – uda się wrócić do aktywności. Po powrocie natomiast może pojawić znacznie silniejszy lęk przed ponownym urazem.
Styl życia
Teoretycznie oczywistym jest, że uprawiając sport trzeba dbać o tryb życia. Jednak oprócz takich kwestii jak właściwa dieta, odpowiednia ilość snu czy regeneracja, istnieją jeszcze kwestie dotyczące relacji społecznych, zagospodarowania czasu wolnego i własnego rozwoju. W całości przekłada się to na dobrostan psychiczny.
Na zakończenie
Powyższe kwestie są jednymi z wielu, które mogą przekładać się na ryzyko wystąpienia depresji lub innych zaburzeń psychicznych u sportowców. Warto obserwować siebie i w przypadku zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów, poprosić o wsparcie specjalistę. Ważną rolę u zawodników będzie odgrywać też profilaktyka, np. warsztaty i konsultacje z psychologiem sportu, który doskonale orientuje się w emocjonalnych skutkach związanych z uprawianiem wyczynowych aktywności.
Sportowcu, i jeszcze jedno: pamiętaj o sobie i opiekuj się sobą. To, że często media Was przedstawiają jako niezniszczalnych oraz niezłomnych herosów nie oznacza, że tak jest. Świadczą o tym historie takich zawodników jak Justyna Kowalczyk, włoskiego bramkarza Gianluigiego Buffona czy niemieckiego bramkarza Roberta Enke (jego poruszająca historia została poruszona w książce „Życie wypuszczone z rąk”).
Jeśli interesuje Cię ten temat i chcesz dowiedzieć się więcej o tym jak wspierać młodego sportowca zachęcamy Cię do zapoznania z naszym nowym e-bookiem!
![Jak wspierać młodego sportowca? Niezbędnik rodzica [e-book]](https://mentalsteps.pl/wp-content/uploads/2023/11/Niezbednik-Rodzica-JAK-WSPIERAC-MLODEGO-SPORTOWCA_MENTALSTEPS-E-BOOK-600x400.png)
Jak wspierać młodego sportowca? Niezbędnik rodzica [e-book]
Praktyczny e-book, który łatwo się czyta, a ćwiczenia możesz zastosować od zaraz! ✅ Ponad 60 stron wiedzy o wspieraniu młodego sportowca (z grafikami ponad 70) ✅ Konkretne przykłady jak rozwijać na co dzień umiejętności mentalne ✅ 11 ćwiczeń dla Rodzica ✅ Ciekawostki, komentarze i tabele ✅ Komentarze i wypowiedzi dopełniające całość – fizjoterapeutki, dorosłych zawodników…
O autorce
Magdalena Kowalska – psycholog, praktyk terapii Brainspotting. Aktualnie prowadzi Gabinet Wsparcia Psychologicznego w Iławie oraz współpracuje z internetową poradnią Psychorada.pl. Od wielu lat aktywnie promuje zdrowie psychiczne, pisząc artykuły m.in. dla Gazety Olsztyńskiej, Gazety Iławskiej oraz wielu psychologicznych portali internetowych. Więcej na: www.magdalenakowalska.co
