Jakie zasady gwarantują osiągnięcie mistrzowskiego poziomu w sporcie? Czy istnieje sprawdzony przepis na sukces? Na żadne z tych pytań nie odpowiem jednoznacznie. Trudno jest też o jedną sprawdzoną receptę na wygrywanie. Jednak są pewne wspólne punkty, które mają związek z osiągnięciami w sporcie. Biografie znanych sportowców są świetnym studium przypadku do tego, żeby wyodrębnić powtarzające się zasady przyczyniające się do osiągnięcia sukcesu. Otylia Jędrzejczak – nasza wybitna pływaczka postanowiła się podzielić z nami swoją historią. Warto spojrzeć na jej historię pod kątem mistrzowskiej strategii. Osobiście podziwiałam jej sukcesy, kibicowałam i sama uwielbiałam pływać.
- Zanim przejdziemy do wybranych punktów mistrzowskiej strategii.
- 1. Czym jest sukces? Solidność, systematyczność i ciężka praca.
- 2. Otylia Jędrzejczak - miłość do sportu i pasja.
- 3. Komfort psychiczny jako klucz w pracy ze szkoleniowcami.
- 4. Wiedza na temat swojej, osobistej motywacji.
- 5. Wsparcie rodziców i zmieniająca się ich rola wraz z kolejnymi etapami kariery.
- 6. „Cel w głowie”.
- 7. Ludzie dookoła, pływanie jako sport drużynowy.
- 8. Wyobraźnia i treningi pływania.
- 9. Próbowanie różnych dyscyplin we wczesnym etapie.
- O autorce
Zanim przejdziemy do wybranych punktów mistrzowskiej strategii.
Jakiś czas temu jako współorganizator brałam udział w panelu dyskusyjnym „Psychologia wykonania w sporcie, filmie i biznesie”. Jednym z gości była Martyna Harland, psycholożka i dziennikarka. W kontekście filmów powiedziała zdanie, które ze mną zostało do dzisiaj „nieważne co reżyser chciał przekazać, ważne co dla Ciebie w tym momencie jest ważne”. Te słowa wcieliłam w życie czytając biografię Otylii Jędrzejczak. Byłam ciekawa jakie są punkty jej mistrzowskiej strategii opisywanej po zakończeniu kariery z perspektywy czasu. Czytając wywiady z Otylią poprzedzające wydanie książki przewijało się kilkakrotnie zdanie, że ta biografia ma motywować innych i pokazywać, że z różnych sytuacji można wyjść. Myślę, że to się udało.
1. Czym jest sukces? Solidność, systematyczność i ciężka praca.
Dla każdego sukces jest czymś innym. Natomiast, aby go osiągnąć niezbędna jest wytrwała praca. To punkt powtarzający się w wielu sportowych biografiach. Otylia jako aktywna zawodniczka sukces zdefiniowała w następujący sposób: “Sukces – jest prawie jak potrawa, smakuje wyśmienicie, lecz nie ma na niego stałego przepisu. Nie możemy dodać pieprzu, albo soli, by poprawić smak. Jedyny przepis jaki istnieje, to solidna i systematyczna praca”.
2. Otylia Jędrzejczak – miłość do sportu i pasja.
Przemierzając przez kolejne strony biografii, tym samym towarzysząc Otylii w jej kolejnych etapach kariery można zobaczyć, że wszystko zaczęło się od pasji („kochała siedzieć w wodzie” – słowa mamy). W pewnym momencie pasja ustąpiła miejsca m.in. presji powrotu do formy, aby móc znowu docenić rolę pasji w trenowaniu. Teraz, jak to sama ujęła, powtarza młodym adeptom pływania „have fun”.
3. Komfort psychiczny jako klucz w pracy ze szkoleniowcami.
Obok komfortu psychicznego, tak istotnego we współpracy ze szkoleniowcami, pływaczka wymienia umiejętność zdobycia się na asertywność, radzenie sobie z niezadowoleniem innych czy odwagę do zmiany myślenia.
4. Wiedza na temat swojej, osobistej motywacji.
Oprócz chęci do trenowania po to, aby zdobywać trofea, jak najlepsze wyniki, pobijać swoje rekordy, realizować swoją pasję Otylia wymienia jeszcze inny sposób na podtrzymywanie motywacji. I tak jeszcze przed igrzyskami w Atenach na których zdobyła złoto olimpijskie postanowiła, że medal wystawi na licytację, aby wesprzeć dzieci chore na raka.
5. Wsparcie rodziców i zmieniająca się ich rola wraz z kolejnymi etapami kariery.
Spodobało mi się zdanie mamy pływaczki, że w późniejszych latach jej kariery, gdy wszystko było dobrze to jako rodzice obserwowali poczynania córki z pewnego dystansu. Gdy tylko coś się działo, to natychmiast reagowali.
6. „Cel w głowie”.
Pracowita, wrażliwa i z celem w głowie – w biografii tak opisują ją inni.
7. Ludzie dookoła, pływanie jako sport drużynowy.
Znacząca rola w rozwoju sportowym pierwszego trenera Edmunda Uścinowicza, sukcesy u boku trenera Pawła Słomińskiego. Rola sztabu szkoleniowego czy kolegów, z którymi się trenuje. Biografia Otylii zawiera informacje o tym wszystkim. Pokazuje też jak relacje z ludźmi mogą z jednej strony budować zawodnika, ale i przyczyniać się do wypalenia i trudnych emocji. W książce osobę trenera Słomińskiego i konflikty z nim, Otylia próbuje przedstawić bez jednoznacznej oceny i kategoryzowania. Według mnie to się jej udaje.
8. Wyobraźnia i treningi pływania.
Otylia przytacza swoje sposoby na podtrzymywanie zaangażowanie podczas treningów. Wyobrażanie sobie kłócącego się małżeństwa i w zależności od dynamiki ich kłótni inne tempo pływania. Mama czekająca na brzegu z ulubioną potrawą, czy fale, które pchają do przodu zawodniczkę. To tylko niektóre z przytaczanych przykładów w książce.
9. Próbowanie różnych dyscyplin we wczesnym etapie.
Przed pływaniem była okazja do spróbowania szermierki czy tańca.
W biografii pływaczka opisuje też niektóre z aspektów funkcjonowania sportowców w ramach działania związków sportowych, specyfikę pracy ze sztabem szkoleniowym, blaski i cienie bycia rozpoznawalną osobą, kontakty z mediami, zmieniające się relacje z trenerami. Zaznacza jak ważne jest przygotowywanie zawodników do życia po karierze sportowej. Nie wprost opisuje też wyzwania pracy psychologa jako członka sztabu szkoleniowego. W książce są też wypowiedzi Pani Beaty Mieńkowskiej – psychologa sportu przez wiele lat współpracującej z pływaczką.
Przygotowując się do napisania tego artykułu wpisałam w przeglądarkę: Otylia Jędrzejczak biografia i trochę smuci mnie fakt, że w wielu miejscach nagłówki o biografii pływaczki to wyciągnięte zdanie z jej wspomnień dotyczących śmiertelnego wypadku w którym zginął jej brat. Oczywiście, że ten wątek pojawia się w książce. Wywarł wpływ na życie pływaczki i jej całej rodziny. Jednak biografia Otylii Jędrzejczak jest czymś więcej niż rozliczeniem się z przeszłością.
A to zdanie zabieram ze sobą (strona 294):
“Jak dobrze zrealizujesz “tu i teraz”,
to jutro na pewno będzie lepsze”
źrodło: Jędrzejczak O., Hochstim P. i Skraba P. (2019). Moja historia. Otylia Jędrzejczak. Kraków: Wydawnictwo SQN.
O autorce
Małgorzata Stępniak
Współzałożycielka MENTALSTEPS, psycholog sportu specjalizująca się w treningu mentalnym, absolwentka Uniwersytetu SWPS i studiów podyplomowych z psychologii sportu na Uniwersytecie Gdańskim. W swojej pracy kieruje się filozofią Sportu Pozytywnego. Prowadzi wykłady ze studentami, szkolenia i konsultacje, które wspierają zawodników, ich rodziców i trenerów. Poza obszarem sportu współpracuje z Centrum eMOCja, gdzie wspiera ludzi w żałobie. Od 2016 roku związana z branżą wellnes&spa. Lubi planowanie i tworzenie na papierze, domknięte szuflady i niezagracone przestrzenie. Życie w ruchu i nowe pomysły to jej drugie imię. Uczy się zatrzymywać – najchętniej blisko morza, w które uwielbia patrzeć.
